فوت و فن دعا کردن

رمضان که می آید، با خودش عطر افطار و سحرهای تکراری نشدنی اش را می آورد و حال و هوای دعا و ربنای غروب و ابوحمزه ی سحرگاه. ماهی که تمام سختی گرسنگی و تشنگی اش، می ارزد به اینکه بدانی آمرزیده می شوی و دعاهایت مستجات خواهد شد، اگر فقط کمی حواست را جمع کنی. حالا که ماه دعا نزدیک می شود، بد نیست ما هم کمی با فوت و فن های دعا کردن آشنا شویم تا این ماه را با دستان پر بدرقه کنیم، ان شاءالله.

اول و آخر، صلوات!
صلوات بر محمد و آل محمد (صل الله علیه و آله)، یک دعای مستجاب است. یعنی هرگاه کسی صلوات می فرستد، دعایی خوانده که قطعا برآورده است. به همین دلیل، امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: «هرکس حاجتی دارد، باید ابتدا صلوات بر محمد و آلش فرستد و سپس حاجت خود را بطلبد، آنگاه با صلوات بر محمد و آلش دعا را خاتمه دهد، زیرا خدای عزوجل بخشنده تر از آن است که دو طرف دعا را پذیرا شود و وسط را واگذارد. در نتیجه صلوات بر محمد و آلش حجاب‏ها و موانع استجابت را بر می دارد.» (1)

همچنین امام صادق (ع) در جای دیگر می فرمایند: «هر که دعایی کند و نام پیغمبر (ص) را نبرد، آن دعا بالای سرش (چون پرنده‏ای) بچرخد و چون نام پیغمبر (ص) را برد، دعا بالا می رود.» (2) پس زیرک کسی است که همیشه دعاهایش را با صلوات آغاز و آن را با صلوات پایان دهد.

سر و صورتمان را پر از رحمت کنیمآیا تا به حال فکر کرده اید که چرا قدیمی ها می گویند بعد دعا دستانت را بر صورت بکش؟! دلیلش در کلامی از امام صادق (ع) آمده است: « هیچ بنده ای دست به درگاه خدای عزیز جبار نگشاید، جز آنکه خدای عزوجل شرم کند که آن را خالی بازگرداند، تا اینکه از فضل و رحمت خود در آن بنهد. پس، هرگاه یکی از شماها دعا کرد، دستش را بر نگرداند تا آن را بر سر و روی خود بکشد.» (3)

ضمانت نامه ی دعاامام صادق (ع) فرمودند: «هرگاه فرد دعا کرد و پس از دعا گفت: «ماشاءالله لا حول و لا قوة الا بالله العلی العظیم» خدای بزرگ فرماید: بنده ام قطع امید کرد و خود را تسلیم امرم نمود، پس حاجتش را بر آورده سازید.» (4) ذکری کوتاه که بیشترمان آن را حفظ هستیم.

همچنین امام حسن (علیه السلام) درباره ی ضمانت برآورده شدن دعا می فرمایند: « کسى که در دلش هوایى جز خشنودى خدا خطور نکند، من ضمانت مى کنم که خداوند دعایش را مستجاب کند.» (5) چقدر خوب است که از همین امروز، رضای خدا را هدف اصلی خودمان کنیم، تا برکاتش نصیبمان شود.

فقط خداگاهی ما آدمها به زبانمان دعا می کنیم، ولی در عمل امیدمان به خلق خداست و برای رفع گرفتاریمان، به هر کس و ناکسی رو می اندازیم و امید واقعی مان، به دستان خلق خداست. این کارمان، جدای از اینکه ناسپاسی بزرگی است، دعایمان را هم بی اثر می کند. امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند: « هر کس در هیچ کارى به مردم امید نبندد و همه کارهاى خود را به خداى عزوجل واگذارد، خداوند هر خواسته اى که او داشته باشد اجابت کند.» (6)

در آخر هم خواندن این روایت خیلی می چسبد و امید را در دل زنده می کند:
«روایت شده است که فرعون، هنگام غرق شدن، به حضرت موسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) پناه برد و استغاثه نمود... پس خداوند به موسی (ع) وحی نمود: یا موسی! به درستی که تو نمی توانی به داد او برسی، چرا که تو خلقش نکرده ای و اگر او از من یاری می خواست، پناهش می دادم.» (7)

برخی اعمالی هم که برای اجابت دعا توصیه شده اند به طور خلاصه اینها هستند.
-          صدقه دادن قبل از دعا.
-          شریک ساختن دیگران در دعا، یعنی برای حوایج دیگران هم دعا کردن.
-          با دیگران دعا کردن (دعا در جمع)، بهترین جمعیت براى دعا، چهل نفر است.
-          انتخاب اوقات مخصوصى براى دعا، مثل شب و روز جمعه، شبهای قدر، هنگام سحر، هنگام افطار، وقت بارش باران و ... .
-          مکانهاى خاص نیز به اجابت دعا کمک مى کنند. مثلا زیر قبه ی امام حسین (ع)، بالای قبر والدین، بر بالین بیمار، اماکن زیارتی و ... .
-          طهارت ، نماز و روزه و حالات عالی داشتن مثل خشوع قلب، گریه از خوف خداوند و ... .
 
پی نوشت:
1.      عدة الداعی، ص ۲۱۱.
2.      اصول کافی ج ۴ ص ۲۴۸.
3.      اصول کافی ج ۴ ص ۲۴۷.
4.      ثواب الاعمال ، ص  23
5.      کافى، ج2، ص62، ح11.
6.      کافى، ج2، ص148، ح3.
7.      ترجمه ی المراقبات، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، چاپ دوم، 1388، انتشارات قائم آل محمد(ص)، ص 294.

دلایل دعا برای امام: ترس امام

«همیشه در خطر بودن» چیزی است که شاید برای ما ایرانیان که در امنیت به سر می بریم، قابل درک نباشد. ولی اگر چند لحظه چشممان را ببندیم و در ذهنمان ترسیمش کنیم، شاید بتوانیم گوشه ای از حس اضطراب «در امان نبودن جان» را بفهمیم. این حس و حال را با این فکر در آمیزید: «لزوم حفظ جان آخرین حجت الهی»؛ تا بفهمید که امام زمانمان در چه حالی هستند.

حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) از جانشان می ترسند؛ نه به همان دلیلی که ما از جانمان می ترسیم! ما از این می ترسیم که بمیریم و گرفتار اعمال ناپسندمان بشویم و در نهایت به دوزخ خشم خداوند بیفتیم. امّا امام پاک ما عاشق وصل دوست اند. امام عصر (عج) از جانشان می ترسند چرا که آخرین حجت خداوند در زمین هستند و اگر حجت در زمین نباشد، شیرازه ی هستی از هم فرو می پاشد.

این که گفتیم، شعر و تعارف نبود! فیض، روزی، جان، هستی و وجود مخلوقات عالم، وابسته به حجت زنده ی هر زمان است. اگر این حجت که واسطه ی رساندن این فیوضات به موجودات است در زمین نباشد، فیضی نمی رسد و در نتیجه، جهانی وجود نخواهد داشت.

امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «لو خلت الارض طرفه عین من حجه لساخت باهلها» (1)

(اگر زمین به مقدار یک چشم بر هم نهادن خالى از حجت باشد، اهل خود را در کام خود فرو مى برد)

همذات پنداری کنیم!
تصور کنید که دشمنانی دارید نه فقط از جنس انسان و با محدودیتهای آنان؛ بلکه لشکری از انسانها و جنّیان. این دشمنان، شبانه روز در فکر سر به نیست کردن شما هستند. در هر جایی اگر بویی از شما به مشامشان برسد، برای یافتن شما اقدام می کنند. دوستان شما را به بهانه های مختلف می کشند، برای آنان نقشه می کشند و در پی آن هستند که در زمین نقشی از شما و دوستانتان باقی نماند. در چنین وضعیتی، شما ناچارید که از سرزمینی به سرزمین دیگر سفر کنید و هیچ رد پا و نشانه ای از خودتان به جا نگذارید. دائم نگران دوستانتان هستید و لحظه شماری می کنید که این لحظات نا امن و نابه سامان به زودی پایان بگیرد.

زراره، از یاران امام صادق (ع)، روایت می کند: شنیدم حضرت صادق‏ (ع) فرمود: «برای آن جوان پیش از قیامش غیبتی خواهد بود.» گفتم: چرا؟ فرمود: «می‏ترسد» - و به شکمش اشاره کرد - سپس فرمود: «ای زراره! و اوست منتظر و او است که در ولادتش شک می‏کنند. پس بعضی می‏گویند: پدرش بدون بازمانده از دنیا رفت. و بعضی از آن‏ها می‏گویند: در حالی که در شکم مادر بود پدرش فوت کرد، و بعضی می‏گویند: دو سال پیش از فوت پدرش متولد شد، مگر این‏که خداوند - عزّوجلّ - دوست دارد که شیعه را امتحان کند، پس در آن هنگام است که تشکیک و توهّم اهل باطل آغاز می‏شود.» (2)

امام باقر (ع) می فرمایند:  «در صاحب این امر چهار سنّت از چهار پیغمبر هست. سنّتی از موسی و سنّتی از عیسی و سنّتی از یوسف و سنّتی از محمد (صلی الله علیه وآله). امّا از موسی ترسان بودن، و امّا از یوسف زندان [غیبت]، و از عیسی این‏که گفته می‏شود مرده - در حالی که نمرده باشد -، و امّا از محمّد (ص) خروج و قیام با شمشیر.» (3)

همچنین امام صادق (ع) آیه ی 21 سوره ی شعرا را قرائت کردند و فرمودند: هرگاه قائم قیام کند می گوید «پس آن هنگام از شما فرار کردم وقتی که از شما ترسیدم، پس خداوند به من حکمت آموخت و مرا از فرستادگان قرار داد.» (4)

به همین خاطر باید برای امام دعا کنیم: به خاطر حفظ جان امام که جانمان به آن وابسته است؛ به خاطر تعجیل در به سامان رسیدن اوضاع آن حضرت و اوضاع خودمان که به آن وابسته است؛ به خاطر به سرانجام رسیدن کار دوستان امام و باطل شدن کار دشمنان ایشان! ما به امام خیلی مدیونیم؛ او به خاطر حفظ جهان به سختی افتاده است!

دعای این هفته:
امام صادق (ع) به زراره یار با وفای خویش یاد داد که در زمان غیبت این دعا را زیاد بخواند:

«اَللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ؛ اَللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ، فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أعْرِفْ حُجَّتَکَ؛ اَللَّهُمَ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ، فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی»؛ (5)

پروردگارا! تو خود را به من بشناسان، اگر خودت را به من نشناسانده بودی پیامبرت را نمی‏شناختم. پروردگارا! تو رسولت را به من بشناسان که اگر رسول خود را به من معرفی نمی‏کردی حجّت تو را نمی‏شناختم. پروردگارا! حجّت خودت را به من بشناسان که اگر حجّتت را به من نمی‏شناساندی از دین خود گمراه بودم.

 

پی نوشت:
1. علل الشرایع : ص 199 و عیون الاءخبار: ص 212
2. کلینی، کافی، ج 1، ص 337؛ به نقل از موسوی اصفهانی، محمد تقی، مکیال المکارم، ج 1، ص 155
3.  شیخ صدوق، کمال الدین، ج 1، ص 326؛ به نقل از همان منبع، ص 157
4. همان، ص 328؛ به نقل از همان منبع.
5. کلینی، کافی، ج 1، ص 337؛ به نقل از همان منبع، ص 155
 

دلایل دعا برای امام: رفتن امام به حج

وقتی دبیرستانی بودم، اسم مدیر مدرسه و معلم عربی مان،  برای حج واجب در آمد. البته به خاطر غیبت 40 روزه ی معلممان در پوست خودمان نمی گنجیدیم ولی جوّی که در مدرسه ایجاد شده بود، انقدر معنوی بود که ناخودآگاه همه دلشان چنین سفری می خواست. یکی از چیزهایی که هیچ وقت فراموش نمی کنم، این بود که معلم عربی مان، دفتری به ما داد که اسمهایمان را در آن بنویسیم و اگر دعای خاصی داریم در آن ذکر کنیم تا آنجا با اسم خودمان برایمان دعا کند.

این عرف همیشگی ماست که کسی که راهی حج یا زیارت عتبات می شود، با «التماس دعا» بدرقه می کنیم. امّا شاید برایتان جالب باشد که مستحب است مردم برای کسی که به حج می رود دعا کنند. (1) مخصوصاً کسی که حج رفتن به عادت او بدل شده است. چرا که فرشتگان برای چنین شخصی دعا می کنند.

امام صادق (علیه السلام) دلیل دعا کردن برای حاجی را چنین توصیف می کند:

«هنگامی که شامگاه عرفه شود، خداوند متعال دو فرشته را می ‏فرستد که چهره‏ های مردم را جستجو کند، پس هرگاه کسی که خودش را به حج عادت داده بود نیابند، یکی از آن دو فرشته به دیگری می‏گوید: فلان شخص در چه حال است؟ جواب می‏دهد: خدا بهتر می‏داند. پس می‏گوید: پروردگارا! اگر فقر مانع از آمدنش شده او را غنی گردان و اگر قرض دارد از او ادا فرمای و اگر بیماری سبب نیامدنش شده او را شفا بخش و اگر از دنیا رفته پس او را بیامرز و رحمتش فرمای.» (1)

در جهان، سه نفر بیش از همه ی مردم به حج رفته اند و بارها «حاجی» شده اند: حضرت الیاس (ع)، حضرت خضر (ع) و حضرت بقیه الله (عجل الله تعالی فرجه). دو نفر اول، یاوران و همراهان همیشگی امام عصر (ارواحنا له الفداء) هستند. امام رضا (ع) درباره ی حضرت خضر (ع) می فرمایند:

«خضرعلیه السلام از آب حیات آشامیده پس او زنده است و نمی‏میرد تا در صور دمیده شود و البته او نزد ما می‏آید و بر ما سلام می‏کند، صدایش شنیده می‏شود ولی خودش دیده نمی‏گردد، و او هرجا که نامش به میان آید حاضر می‏شود، پس هر که از شما او را یاد کرد بر او سلام کند، او هر سال در مراسم حج حاضر است، تمام مناسک را انجام می‏دهد و در عرفه وقوف دارد، پس بر دعای مؤمنین آمین می‏گوید، و خداوند وحشت قائم ما را در هنگام غیبتش به وسیله او به انس مبدّل می‏سازد، و تنهایی‏اش را به او برطرف می‏نماید.» (3)

حضرت الیاس نیز هر سال در حج شرکت می کند و گمشدگان را راهنمایی می گرداند. (4)

مولای ما نیز، هر سال در مراسم حج حضور دارند و برای مؤمنین دعا می کنند. به همین خاطر است که مشتاقان دیدار آن حضرت، در روز عرفه، در صحرای عرفات به دنبال زیارت ایشان می گردند. در روایات بسیاری، تشرف در همین صحرا صورت گرفته است.

امام صادق (ع) فرموده اند: «مردم امامشان را نخواهند یافت، پس او با آنان به موسم حج حاضر می‏شود و ایشان را می‏ بیند، ولی آن‏ها او را نمی ‏بینند.» (5)

ما به همین دلیل برای ایشان دعا می کنیم؛ از طرفی از خداوند کریم، سلامت ایشان را در سفر و حضر می خواهیم و از سوی دیگر، برای آقایی که در حج برای ما دعا می کند و فرشتگان با دیدن او دعا می کنند، دست به دعا برمی داریم.

 

دعای این هفته:
«دعای ندبه» دعایی است که از یار با وفای امام زمان (ع)، سید بن طاووس (ره)، نقل شده است. او بیان می کند، که در چهار عید یعنی فطر، قربان، غدیر و جمعه این دعا را باید خواند. (6) تا اینکه به یاد بیاوریم هر عیدی بدون ظهور امام مان چقدر غمبار است.
این دعا با این عبارت شروع می شود: الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد نبیه...
می توانید این دعا را در مفاتیح الجنان بیابید.

 

پی نوشت:
1. موسوی اصفهانی، محمد تقی، مکیال المکارم فی فوائد دعا للقائم، ج 1، ص 115
2. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 12؛ به نقل از موسوی اصفهانی، همان.
3. شیخ صدوق، کمال الدین و اتمام النعمه، ج 2، ص 390؛ به نقل از موسوی اصفهانی، همان، ص 241
4. موسوی اصفهانی، همان، صص 247- 249
5. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 52، ص 151؛ به نقل از موسوی اصفهانی، همان، ص 175
6. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ذیل عنوان دعای ندبه

دلایل دعا برای امام: تشییع پیکر شیعیان

مادر من از آن آدمهایی است که تا یک جمله درباره ی مرگ می شنود، فوری یاد وصیت کردن می افتد. همیشه هم سفارشهای جدیدی می دهد و آخرش یادآوری می کند که همه ی سفارشهایی که برای دفن و کفنش می کند، انتهای دفترچه ای نوشته است. یکی از سفارشهای همیشگی اش این است: «یادت نرود! چهل تا مؤمن سر قبرم جمع کن تا برایم طلب آمرزش کنند!»
شاید مرگ و برزخی که در پیش رو داریم، گاهی همه ی ما را به فکر سفارش کردن به دوست و آشنا بیندازد. امّا شاید هیچ کداممان این نکته ی مهم را ندانیم: امام هر زمان، در تشییع جنازه ی شیعیان حاضر می شوند. اگر شیعه، شیعه گری کرده باشد که سعادت دنیا و آخرت را از آن خود ساخته است و اگر شیعه ای گناهکار باشد، شرمنده ی امام خود خواهد شد.
در هر حال وجود چنین آشنای مهربانی، بر سر قبر شیعیان، دل گرمی خاصی برای آنان به شمار می آید. به همین دلیل، شایسته است برای امامی که بر سر مزار ما فاتحه می خواند، دعا کنیم. (1)
مهمترین روایت که نشانگر حاضر شدن امام، در تشییع جنازه هاست، روایت معروف بی بی شطیطه است که مشروح داستان آن را می توانید از اینجا بخوانید. امّا لازم است که در این قسمت به حدیث امام موسی بن جعفر (علیه السلام) اشاره ای داشته باشیم. ایشان به یکی از شیعیان خود فرمودند: «به یاران خود سلام برسان و آگاهشان کن و بگو که من و کسی که مانند من امام است، باید بر سر جنازه های شما حاضر شویم در هر شهری که باشید. پس در امر خودتان از خدا بترسید!» (2)
 
آقای ما و شیعیان رفتهدر اینجا به دو نمونه از مواردی که حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) در تشییع شیعیان شرکت جسته اند اشاره می کنیم.
1. حضرت آیت الله امامی کاشانی، در جلسه‌ ی سوم مجلس ختمی که در «مسجد اعظم قم»، از طرف اساتید حوزه ‌ی علمیه ‌ی قم برگزار شده بود، در سخنرانی خود فرمودند: «یکی از افرادی که مورد وثوق است و گاهی اخباری را در دسترسم قرار می‌دهد، گفت: «به منظور شرکت در تشییع جنازه‌ ی حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) از تهران به قم رفتم و به مسجد امام حسن مجتبی (ع) رسیدم. در آنجا به دو نفر از اصحاب حضرت حجت (عج) برخورد کردم. آنان به من گفتند: «امام زمان (عج) در مسجد امام حسن عسکری (ع) تشریف دارند، برو آقا را ملاقات کن.»
با عجله، خودم را به مسجد امام حسن عسکری (ع) رساندم و وارد مسجد شدم. در آن هنگام اذان ظهر را گفته بودند. من، متوجه شدم که حضرت، با سی نفر از اصحاب، مشغول نماز هستند. اقتدا کردم. بعد از نماز، حضرت فرمودند: «ما، از همین جا تشییع می‌کنیم...» از مسجد خارج شدیم و دنبال جمعیت، با آقا رفتیم تا به صحن رسیدیم.» (3)
 
2. مرحوم آیت الله سید محمدباقر مجتهد سیستانی (ره) پدر آیت الله سید علی سیستانی تصمیم می گیرد برای تشرّف به محضر امام زمان (عج) چهل جمعه در مساجد شهر مشهد زیارت عاشورا بخواند. در یکی از جمعه های آخر، نوری را از خانه ای نزدیک به مسجد مشاهده می کند. به سوی خانه می رود می بیند حضرت ولی عصر امام زمان (ع) در یکی از اتاق های آن خانه تشریف دارند و در میان اتاق جنازه ای قرار دارد که پارچه ای سفید روی آن کشیده شده است. ایشان می گوید هنگامی که وارد شدن اشک می ریختم سلام کردم، حضرت به من فرمود: «چرا اینگونه به دنبال من می گردی و این رنج ها را متحمّل می شوی؟! مثل این باشید- اشاره به آن جنازه کردند- تا من بدنبال شما بیایم!»
بعد فرمودند: «این بانویی است که در دوره کشف حجاب- در زمان رضا خان پهلوی- هفت سال از خانه بیرون نیامد تا چشم نامحرم به او نیفتد.» (4)
 
دعای پیشنهادی این هفته:هر کدام از روزهای هفته متعلق به یک یا چند تن از ائمه (علیهم السلام) است.
امام هادی (ع) فرمودند: «روزها ماییم که تا زمین و آسمان هست ما نیز هستیم! شنبه به نام پیامبر خداست و یک شنبه امیرالمومنین و دوشنبه حسنین. سه شنبه علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و چهارشنبه موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و من، پنجشنبه فرزندم حسن و جمعه فرزند فرزندم است؛ تمامی حق بر گرد او جمع خواهند شد و او تمام زمین را پر از قسط و عدل خواهد کرد همانگونه که پر از ظلم و جور شده. این معنی روزهاست. پس با آنها در دنیا دشمنی نکنید که آنان در آخرت با شما دشمنی نکنند!» (5)
برای هر یک از روزها، دعایی ذکر شده است. روز جمعه که متعلق به حضرت صاحب الامر (ارواحنا له الفداء) است نیز دعایی دارد. سعی کنید این دعا را هر هفته بخوانید:
اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا حُجَّةَ اللّهِ فى اَرْضِهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا عَیْنَ اللّهِ فى خَلْقِهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا نُورَ اللّهِ الَّذى یَهْتَدى بِهِ الْمُهْتَدُونَ وَ یُفَرَّجُ بِهِ عَنْ الْمُؤْمِنینَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا الْمُهَذَّبُ الْخآئِفُ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّهَا الْوَلِىُّ النّاصِحُ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا سَفینَةَ النَّجاةِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا عَیْنَ الْحَیوةِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ صَلَّى اللّهُ عَلَیْکَ وَ عَلى الِ بَیْتِکَ الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ عَجَّلَ اللّهُ لَکَ ما وَعَدَکَ مِنَ النَّصْرِ وَ ظُهُورِ الاَْمْرِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا مَولاىَ اَنَا مَولاکَ عارِفٌ بِاُولاکَ وَ اُخْراکَ اَتَقَرَّبُ اِلَى اللّهِ تَعالى بِکَ وَ بِالِ بَیْتِکَ وَ اَنْتَظِرُ ظُهُورَکَ وَ ظُهُورَ الْحَقِّ عَلى یَدَیْکَ وَ اَسْئَلُ اللّهَ اَنْ یُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ الِ مُحَمَّد وَ اَنْ یَجْعَلَنى مِنْ الْمُنْتَظِرینَ لَکَ وَ التّابِعینَ وَ النّاصِرینَ لَکَ عَلى اَعْدآئِکَ وَ الْمُسْتَشْهَدینَ بَیْنَ یَدَیْکَ فى جُمْلَةِ اَولِیآئِکَ یا مَولاىَ یا صاحِبَ الزَّمانِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْکَ وَ عَلى الِ بَیْتِکَ هذا یُومُ الْجُمُعَةِ وَ هُوَ یَومُکَ الْمُتُوَقَّعُ فیهِ ظُهُورُکَ وَ الْفَرَجُ فیهِ لِلْمُؤمِنینَ عَلى یَدَیْکَ وَ قَتْلُ الْکافِرینَ بِسَیْفِکَ وَ اَنَا یا مَولاىَ فیهِ ضَیْفُکَ وَ جارُکَ وَ اَنْتَ یا مَولاىَ کَریمٌ مِنْ اَولادِ الْکِرامِ وَ مَأمُورٌ بِالضِّیافَةِ وَ الاِْجارَةِ فَاَضِفْنى وَ اَجِرْنى صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْکَ وَ عَلى اَهْلِ بَیْتِکَ الطّاهِرینَ. (6)
 
(سلام بر تو اى حجّت خدا در زمینش، سلام بر تو اى دیده خدا در میان مخلوقاتش، سلام‏ بر تو اى نور خدا که رهجویان به آن نور ره مى‏یابند و به آن نور از مؤمنان اندوه و غم زدوده مى‏شود، سلام بر تو اى پاک‏نهاد و اى هراسان از آشوب دوران، سلام بر تو اى همراه خیرخواه، سلام بر تو اى کشتى نجات، سلام بر تو اى چشمه حیات، سلام بر تو، درود خدا بر تو و بر خاندان پاکیزه و و پاکت، سلام بر تو، خدا در تحقق وعده‏اى که به تو داده از نصرت و ظهور امرت شتاب فرماید، سلام بر تو اى مولاى من، من دل‏بسته تو و آگاه به شأن دنیا و آخرت توام، و به دوستى تو و خاندانت به سوى خدا تقرّب مى‏جویم و ظهور تو و ظهور حق را به دست تو انتظار مى‏کشم و از خدا درخواست مى‏کنم بر محمّد و خاندان‏ محمّد درود فرستد و مرا از منتظران و پیروان و یاوران تو در برابر دشمنانت و از شهداى در آستانت در شمار شیفتگانت قرار دهد، اى سرور من، اى صاحب‏ زمان، درودهاى خدا بر تو و بر خاندانت، امروز روز جمعه و روز توست‏ روزى که ظهورت و گشایش کار اهل ایمان به دستت در آن روز و کشتن کافران به سلاحت‏ امید مى‏رود و من اى آقاى من در این روز میهمان و پناهنده به توام و تو اى مولاى من بزرگوارى از فرزندان‏ بزرگواران و از سوى خدا به پذیرایى و پناه‏دهى مأمورى، پس مرا پذیرا باش و پناه ده، درودهاى خدا بر تو و خاندان پاکیزه‏ ات.)
 
پی نوشت:
1. موسوی اصفهانی، محمد تقی، مکیال المکارم، نشر مقدس جمکران، ج 1، ص 117
2. ابن شهرآشوب، مناقب، ج 4، ص 315؛ به نقل از نرم افزار تلفن همراه دانستنی های حضرت امام کاظم  (ع)، معجزات امام، تولید مرکز رایانه ای قائمیه اصفهان.
3. شیفتگان حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ ، ج2، ص137؛ به نقل از پور سید آقایی، سید مسعود، «جلوه ‌هایی از مهر و محبت امام زمان (عج)»، به نقل از پایگاه اندیشه ی قم
4. شیفتگان حضرت مهدی (عج) ، ج 3 ، ص 158
5. بحارالانوار، ج 50، ص 194
6. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ذیل عنوان دعای روز جمعه

دلایل دعا برای امام: اضطرار

شاید در زندگی هر کداممان پیش آمده باشد که در شرایطی قرار گرفته باشیم که از ته دل خدا را بخوانیم. شرایطی که جانمان را به لبمان رسانده است و غیر از فریاد زدن و اشک ریختن و پناه خواستن، چیزی در چنته نداریم تا خودمان را از این وضع رهایی بخشیم. لحظه ای که می دانیم، باز کردن گرهش، فقط به دست خداوند محقق می شود؛ بنابراین از ته دل خدا را می خوانیم. به این شرایط می گویند اضطرار.

خداوند در قرآن شرایط اضطرار را این گونه توصیف می کند: «...تا اینکه زمانی که در کشتیها قرار گرفتید و بادهای ملایم آنها را حرکت داد و ایشان به آن خوشحال شوند، [ناگهان] طوفان شدیدی می ‌‌وزد و موج از هر سو به طرف آنها ‌‌آید و یقین پیدا ‌‌کنند که در محاصره ی آن قرار گرفته‌‌اند، در این هنگام با اخلاص در دین، خدا را می‌‌خوانند که اگر ما را نجات دهی از سپاس‌گزاران خواهیم شد، پس چون آنان را رهانید، ناگهان در زمین به ناحق سرکشی می‌کنند.» (1)

احتمالاً شنیده یا دیده اید که پیش از دعا کردن و حاجت خواستن، این آیه را می خوانند: «امّن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء» (2). شاید ندانید که مضطر واقعی، امام عصر (ارواحنا له الفداء) هستند و این آیه درباره ی ایشان نازل شده است.

هیچ کدام از ما، نمی توانیم شرایط اضطرار آقایمان را درک کنیم. ایشان هزار و صد و هفتاد و اندی سال است که در غیبت به سر می برند و علاوه بر ناراحتی از گناهان و ندانم کاری های شیعیان، رنج بسیاری از دشمنان برده اند. بیش از آن، بسیاری از دوستان و همراهانشان در اثر گذشت زمان، پیر شده و رحلت کردند و امام، برای هر کدام آنها، غمگین شده اند. غیر از اینها، شهر به شهر و صحرا به صحرا گشتن امام نیز، در فهرست این رنج ها قرار می گیرد. غیر اینها که می دانیم، بسیاری چیزها هست که درباره ی قلب مهربان و صبور ایشان نمی دانیم.

امام صادق (ع)، درباره ی آیه ی امّن یجیب، فرمودند: «این آیه درباره قائم آل محمد (ع) نازل شده است، آن مضطرّی که هرگاه در مقام [ابراهیم] دو رکعت نماز بگذارد و خداوند را بخواند و دعا کند، خداوند دعای او را اجابت فرماید و او را خلیفه در زمین قرار دهد.» (3)

و در روایت دیگری از امام صادق (ع) چنین آمده است:

«به خدا سوگند گویا من به سوی قائم می ‌نگرم، در حالی که پشتش را به حجرالاسود زده و خدا را به حقّ خود می‌خواند... سپس فرمود: به خدا سوگند مضطرّ در کتاب خدا در آیه ی «امّن یجیب المضطرّ...» اوست.» (4)

اگر بدانیم، بهترین دوستمان را مشکلات و سختی ها احاطه کرده است، دعایش نمی کنیم...؟

 

دعای هفته
دعای قنوت برای ظهور امام:
أَللَّهُمَّ إِلَیْکَ شَخَصَتِ الْأَبْصارُ، وَنُقِلَتِ الْأَقْدامُ، وَرُفِعَتِ الْأَیْدی، وَمُدَّتِ‏الْأَعْناقُ، وَأَنْتَ دُعیتَ بِالْأَلْسُنِ، وَإِلَیْکَ سِرُّهُمْ وَنَجْواهُمْ فِی الْأَعْمالِ، رَبَّنَا افْتَحْ‏بَیْنَنا وَبَیْنَ قَوْمِنا بِالْحَقِّ وَأَنْتَ خَیْرُ الْفاتِحینَ.

أَللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکُو إِلَیْکَ غَیْبَةَ نَبِیِّنا وَقِلَّةَ عَدَدِنا، وَکَثْرَةَ عَدُوِّنا، وَتَظاهُرَ الْأَعْداءِعَلَیْنا، وَوُقُوعَ الْفِتَنِ بِنا، فَفَرِّجْ ذلِکَ اللَّهُمَّ بِعَدْلٍ تُظْهِرُهُ، وَإِمامِ حَقٍّ تُعَرِّفُهُ، إِلهَ الْحَقّ‏آمینَ رَبَّ الْعالَمینَ.

(بار خدایا! چشمها به سوى تو است و گامها به سوى تو آمده و دستها برایت برداشته شده و گردنها کشیده شده و تو با زبانها خوانده مى شوى و پنهان و نجواى اعمال بندگان نزد تو است خدایا! میان ما وقوممان حق را فاتح کن و تو بهترین فاتحانى خدایا! دورى پیامبر و کمى تعدادها و زیادى دشمنان و پیروزى آنهابر ما و روآوردن فتنه ها به سوى ما را تو شکوه مى کنیم پس گشایش برسان با عدلى که ظاهر مى سازى و پیشواى حقى که مى شناسى آمین اى خداى جهانیان) (5)

 

پی نوشت:
1. سوره ی یونس، آیات 22 و 23
2. سوره ی نمل، آیه ی 62
3. تفسیر القمی، ص 497؛ به نقل از موسوی اصفهانی، محمد تقی، مکیال المکارم، ج 1، نشر مسجد مقدس جمکران، 1385، ص 95
4. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثّقلین، ج 4، ص 94؛ به نقل از هادیان شیرازی، عبدالرسول، «فرج بعد شدت»، ماهنامه ی موعود، شماره ی 111
5. بحارالانوار، ج 85، ص 207؛ به نقل از عرض نیاز به درگاه بی نیاز، نشر موعود عصر، 1388، ص 41