وظایف منتظران

پیام حضرت آیةالله صافى گلپایگانى

السلام على المهدى الذى وعدالله به الامم

سلام بر حضرت مهدى، موعود انبیا، خاتم اولیا و مطلوب اصفیا، امام وقت و صاحب عصر، بقیة الله فى الارضین، محبوب ملائکه مقربین، فاتح حصون مستکبرین، معز الاسلام و المسلمین، نجات بخش مقهورین و مستضعفین، مقصود از: «فمن یاتیکم بماء معین »، ⁽¹⁾ مصداق: «و کل شى ء احصیناه فى امام مبین »، نور ابصار سالکین، ⁽²⁾ شمع محفل ارباب یقین، نخل بلند بوستان موحدین، نهال برومند روضه «طه » و «یس »، دادگستر راستین، امین خدا و امان اسیران زمین، شرف اولیاء صالحین، خلف انبیاء مرسلین، قطب جهان و کهف حصین، غیاث المضطر المستکین.

حضرت حجت، ولى عصر، ختم هشت و چار عدل یزدان، نور تابان، رحمت پروردگار غوث اعظم، فخر آدم، پیشواى دین پناه عدل قرآن، روح ایمان، مهر چرخ اقتدار حافظ شرع نبى، معنایى از «نات بخیر» ⁽³⁾ آیت عظمى، جمال الله، فخر روزگار

سلام  الله تعالى علیه و على آبائه الطاهرین. ثم السلام علیکم یا معشر الشیعه یا ایتها الفئة المؤمنة و الفرقة الناجیة، بشرى لکم ثم بشرى و طوبى لکم ثم طوبى فانتم فئة الله تعالى و حزبه و الفائزون بکرامته و المتشرفون بولایة ولیه الذى بشر بظهوره الامم، فزتم و الله فوزا عظیما، هنیئا لکم ثم هنیئا لکم هذه السعادة العظمى والدرجة الکبرى.

سلام بر ماه شعبان، سلام بر شب نیمه شعبان، سلام بر بامداد روز میلاد، سلام بر آن مادرى که پیامبران عالیقدر خدا مردم را به نوزاد او بشارت دادند. سلام بر نرگس ملکه عظماى جهان و سلام بر حضرت امام حسن عسکرى، علیه السلام.

سلام بر شما شیعیان و منتظران ظهور و سلام بر خوانندگان مجله موعود، سلام بر عزیزانى که ماه شعبان را گرامى مى دارند و زاد روز حجت خدا، ارواح العالمین له الفداء، را با شکوه و عظمت و شوق و ذوق استقبال مى کنند و با مراسمى که برپا مى کنند، و وفادارى خود را نسبت به اسلام و ارادت خود را نسبت به آقا و مولایشان اعلام کرده و پایدارى و ستقامت خود را براى پاسدارى از ارزشها و سنتهاى دینى و مذهبى به دنیا نشان مى دهند و دشمنان را از اینکه بتوانند در صف منتظران بیدار دل و مؤمنان غیرتمند و ملتزم به احکام اسلام رخنه نمایند مایوس مى سازند. گوارا باد بر شما این حسن اعتضاد و قوت ایمان. گوارا باد بر شما این درک و فهم از انتظار ظهور و گوارا باد بر شما این شعور و احساسات.

شما گروه خدا و حزب الله حقیقى هستید، بر راه و عقیده و روش خود استوار و ثابت باشید و دین خدا را یارى کنید و آقا و مولاى خود را از خود شاد و مسرور سازید.

عزیزان دین، عزیزان خدا، جوانان اسلام و فرزندان قرآن! در این عصر غیبت در برابر این همه کید و مکر و سیاستهاى مکارانه و این همه هجوم فرهنگى و افکار الحادى و اسلام زدا، این تبلیغات شوم و این همه قلم به دستهاى مزدور و مطبوعات و نشریات گمراه کننده، این شما جوانان غیرتمند مسلمان هستید که باید از اسلام دفاع کنید و این توطئه ها را بى اثر سازید.

تلاش دشمن این است که تعهد ما را به احکام دین کمرنگ و ضعیف سازد. آنها زن مسلمان، مرد مسلمان، جوان مسلمان، دانشجوى مسلمان و مدرسه و دانشگاه مسلمان را هدف قرار داده اند و مى خواهند سنگرهاى فرهنگى و علمى ما را تصرف کنند و آن را از اسلام و از افتخار به گذشته هاى مسلمین خالى کنند. اینان به اسم ملیت و وطن و تمدن و به اسم حمایت از آزادى و تجدد و به نام حقوق بانوان و روشنفکرى و بهانه ها و عناوین فریبنده و گمراه کننده دیگر به معنویت، اسلامیت و ولایت ما حمله مى کنند.

آنان از این موج اسلام گرایى که دریاى متلاطم جامعه میلیاردى اسلام را فرا گرفته و زن و مرد را براى بازگشت به عزت دیرین بسیج کرده در هراس اند. آنان از شور و شوق مسلمانان براى حاکمیت اسلام و از بازگشت بانوان به حجاب و حشمت اسلامى به وحشت افتاده و در برابر انقلاب عظیم اسلامى ایران از هیچ گونه توطئه و تحریکى دست برنمى دارند.

تجدید قدرت اسلام در فلسطین، الجزایر، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان، آذربایجان، چچن، داغستان، تاتارستان و دیگر نقاط جهان خواب و آرام را از دشمنان اسلام ربوده و تلاش ملل اسلامى براى پاره کردن زنجیرهاى سلطه و استکبار و اجتماع در زیر لواى اسلام آنها را سخت پریشان ساخته است.

در این اوضاع و احوال وظیفه شما، منتظران ظهور و شیعیان امام عصر، علیه السلام، مخصوصا شما جوانان عزیز بسیار حساس است. امید است که همگى مسؤولیتهایى را که در برابر این تحرکات شوم و توطئه هاى فرهنگى و سیاسى داریم درک کنیم و مواضع اسلامى را حفظ نماییم و ترقى و تعالى جامعه اسلامى را در علم و صنعت و اخلاق و فضایل و خودکفایى و بى نیازى از بیگانگان را وجهه همت قرار دهیم و نگذاریم که شخصیت اسلامى ما را با گرایش به سوى یمین و یسار، ترویج فحشا و فساد و تاسیس مراکز لهو و لعب، اشتغال به کارها و سرگرمیهاى عمر بر باد ده، همراه با تبلیغ اختلاط زن و مرد و رواج موسیقى و ملاهى و مناهى دیگر، تغییر دهند و به سرنوشت اندلس و اسپانیا گرفتار کنند.

همه باید با زبان، با مال و با هر امکانى که در اختیار داریم، جهاد کنیم و از سنگرهاى اسلام و از مرزهاى فکرى و عقیدتى اسلامى حفاظت کنیم.

به امید رشادتها و جوانمردیهاى جوانان غیور مسلمان و فرزندان عزیز اسلام و قرآن.

و قل اعملوا فسیرى الله عملکم و رسوله والمؤمنون.

و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته

پى‌نوشتها:

1. سوره ملک (67)، آیه 30.

2. سوره یس (36)، آیه 12.

3. سوره بقره (2)، آیه 106

برنامه عملی شیعیان و یاوران حضرت در دوران غیبت

اشاره:
بزرگان و دانشمندان شیعه به ویژه صاحبان قلم که درمورد وجود حضرت مهدی کتاب نوشته اند، با بهره گیری از کلمات نورانی و روایات وارده در این باب ، برای شیعه و دوستان امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) تکالیف ووظایفی را مقرر داشته اند ، تکالیفی که یک فرد شیعه باید درعصر غیبت نسبت به آنها اهتمام ورزد . البته هر کسی در حد وسع خود اموری را به عنوان وظایف تعیین کرده اند . در این مورد ، بهترین کتاب ، «مکیال المکارم » است که مؤلف آن (سید محمد تقی موسوی ) در باب هشتم کتاب ، هشتاد امر را به عنوان تکالیف عباد نسبت به امام عصر ، بر شمرده است . ما در این نوشتار درصدد بررسی و جمع تمامی تکالیف نیستیم ، بلکه تنها به برخی تکالیف ووظایف عباد مخصوصاً شیعه اشاره می کنیم ، چرا گه بررسی تمام وکمال آن نه در وسع فهم مؤلف است و نه در این نوع نوشتار می گنجد .
البته معلوم است که این تکالیف ، دستوراتی هستند که از طرف مبادی عالیه و ائمه معصومین : صادر شده اند که عبارتند از :


1-‌ یاد امام زمان (علیه السلام)
وظیفه ی یک شیعه و یک عاشق دلسوخته قبل از هر چیز یاد امام زمان است نه در هر صبح و شام ، بلکه درتمایم ساعات عمر خود و درهر حال ازحالات و در هر مکانی از مکانها باید به یاد امام زمام باشد ، نه آنکه هر گاه مریض یا گرفتار شد ویا در مرکزی از مراکزدینی ، مانند حرم ائمه (علیه السلام) قرار گرفت به یاد امام بیافتد ، زیرا عاشق آن است که آنی از یاد معشوق غافل نشود . تأسف آن است که نه تنها دیگران به یاد امام نیستند . بلکه شیعیان نیز امامشان را به فراموشی سپرده اند ، در حالی که از یاد بردن ولی نعمت عیب و زشت است . یاد اما نه تنها یک وظیفه است که آرام بخش و نشاط آور ، سازنده و تربیت کننده ، اصلاح گر وشور آفرین ووسیله تقرب به خدا و توشه لحظه پر وحشت مرگ نیز هست .

بنابراین ، ای دوستان امام زمان اگر صفای روح می طلبید ، اگر تزکیه نفس می خواهید . اگر قدرت مبارزه با تمایلات نفسانی ووسوسه های شیطانی را جویا هستید ، اگر از گناهان و خطاها پشیمان شده در پی وسیله استغفار به فکر درمان بیماری های روحی وناهمواریهای معنوی افتاده اید ، اگرتعالی روانی و نور باطنی می خواهید و بالاخره اگر کامیابی دنیا و آخرت را خواستارید ، راه اصلی و مسیر حقیقی آن است که به یاد امام زمان باشید و به او روی آورید ودست به دامان او شوید ، در تمام ساعات عمرتان به یاد او باشید ، از او بخواهید ، او را بجوئید ، راه او را به پیمائید و در خانه او را بزنید ، چرا که همه چیز انجاست و همه کمالات در سایه مهر او و در پرتو اطاعت و کسب خوشنودی او و سرانجام از یاد اوست . شما در هر مقام و موقعیتی که هستید ، اگر می خواهید در تمام شئون زندگی و در همه مسائل اجتماعی ، به خصوص سازندگی روح انسانی وشکوفایی اندیشه ، به جائی برسید و به موقعیتهائی نایل شوید پیوسته به یاد او باشید و پیوندتان را با او محکم کنید که در غیر این صورت . تلاشها بی ثمر می ماند . راههای به یاد امام بودن ، تکالیف بعدی است که ذیلاً اشاره می شود .



2-‌ دعا برای شناخت امام زمان (علیه السلام)
 معرفت و شناخت امام زمان ، امری حتمی و ضروری است ، چرا که طبق حدیث نبوی مرگ کسی که نسبت به امام زمانش آگاهی ندارد ، مرگ جاهلیت است . بنابراین یکی از وظایف مسلم عبد این است که امام زمانش را بشناسد و در این راه از هیچ کوششی دریغ نورزد . از جمله کوششها دعا و مسئلت شناخت امام از حضرت حق تعالی است که از خدا استعانت بجوید و بخواهد که معرفت امام را برای اومیسر و مقدورنماید . در این مورد دعای معروفی است که مرحوم کلینی در باب غیبت ازکتاب الحجه اصول کافی و نعمانی در کتاب غیبت خود و شیخ صدوق در کتاب کمال الدین و سید بن طاووس در جمال الاسبوع و شیخ طوسی در مصباح المتهجد نقل کرده اند .در این دعا پس از درخواست معرفت خدا ومعرفت رسول خدا . معرفت امام مسئلت می شده ودستور مواظبت آن به مؤمنان و منتظران ظهور حضرت داده شده است :

«اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک ( لم ارعف رسولک ) اللهم عرفنی رسولک فانک ان لم تعرفتی رسولک لم اعرف حجتک . اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی ؛ خداوندا خودت را به من بشناسان که اگر خودت را به من نشناسانی رسولت رانخواهم شناخت، خداوندا رسولت را به من بشناسان ، چرا که اگر رسولت را به من نشناسانی ، حجتت را نخواهم شناخت . خداوندا حجت خود را به من بشناسان که اگر حجتت را به من نشناسانی ، در دین گمراه خواهم شد .»

بزرگان دین به دوستان و مؤمنان و عاشقان حضرت مهدی دستور مواظبت این دعا را برای همیشه داده اند ، بنابراین می توان آن را یکی از وظایف شمرد .



3- دعا برای سلامت امام زمان (علیه السلام) :
یکی ازوظایف دوستان امام این است که برای سلامت و صیانت حضرت از خطرات و بلایایی که جان امام را تهدید می کند ، با هر زبانی که بدان مسلطند ، دعا کنند و بهتر آن است که دعاهای مأثور را بخوانند ،مانند :

« اللهم کن لویک الحجه بن لحسن صلواتک علیه و علی آبائه فی هذه الساعه و فی کل ساعه ولیاً و حافظاً و قائداً وناصراً و دلیلاً و عینا حتی تسکنه ارضک طوعاً وتمتعه فیها طویلاً »1. یا مانند « اللهم اعده من شر جمیع ما خلقت و ذرات و برات و انشات و صورت . و احفظه من بین یدیه و من خلفه و عن عینه و عن شماله و من فوقه ومن تحته بحفظک الذی لا یضیع من حفظته و احفظ فیه رسولک و وصی رسولک علیهم السلام . اللهم ومد فی عمره وزد فی اجله و اعنه علی ما ولیته و استرعیته ...»2

البته کل این دعا را محدث قمی درمفاتیح الجنان در ملحقات آن تحت عنوان دعا در غیب امام زمان آورده است .

و مانند دعایی که تحت عنوان « صلوات بر ولی امر منتظر (عجل الله تعالی فرجه) » در مفاتیج الجنان در ضمن صلوه بر حجج طاهره : آمده است : « ... اللهم اعذه من شر کل باغ و طاغ و من شر جمیع خلقک و احفظه من بین یدیه و من خلفه و عن یمینه و عن شماله و احرسه و امنعه من ان یوصل الیه بسوء ...» . و یا مانند دعایی که با این عبارت شروع می شود : « اللهم ادفع عن ولیک و خلیفتک ...» که مرحوم محدث قمی آن را از سید ین طاووس در جمال الأسبوع و شیخ الطایفه در مصباح المتجهد نقل کرده و درامر چهارم از دعا برای امام عصر (علیه السلام) قرار داده است . طالبان می توانند به مفاتیح الجنان مراجعه کنند .

در اینکه به دوستان توصیه شده برای سلامتی امام زمان (علیه السلام) دعاکنند و اینکه دعاهای بسیار در مورد این مورد ثبت و ضبط شده ، تا آنجا که در دعاهایی که برای امام زمان نقل شده به این موضوع توجه شده ، بحثی نیست و کسی نمی تواند در آن تردید کند ، حتی دستور داده شده که دوستان برای حفظ جان امام صدقه بدهند، نخست قصد و نیتش سلامتی امام زمان ، سپس سلامتی خود و اعضای خانواده اش ، آنهم در پناه امام زمان را لحاظ کند که این به قبول نزدیکتر است تا آنکه بخواهد صرفاً برای سلامتی خود صدقه بدهد .



4-‌ دعا برای تعجیل در ظهور امام زمان (علیه السلام) :
یکی از وظایف مسلم شیعیان در زمان غیبت امام زمان ، دعا برا ی قرب ظهور و درخواست تعجیل در قیام آن حضرت است . شیعه راستین و دلباخته امام زمان کسی است که در هر صبح و شام و با هر نماز ونیاز دست حاجت به پیشگاه خدای رؤف دراز کرده و از او ظهور مولایش را بطلبد .

کسی که شیفته واقعی امام زمان (علیه السلام) است در دعا برای ظهور مولایش اسیر الفاظ و گرفتار عبارت پردازی نیست ، بلکه از عمق جان دعا می کند و با تمام وجود گمشده اش را می طلبد ، تنها زبانش سخن نمی گوید ، بلکه قلبش در هجران یار می سوزد ، دلش در فراق محبوب مضطرب است و دیدگانش در انتظار دیدار اشکبار است . گردش زبانش در گام ، همچون اشکهای غلطانش برگونه ، نشانه محبت درونی و علاقه قلبی او به مولا و محبوب اش است .

شیعه شیفته ، بسان انسانی فارغ و بی سوز ، نیایش نمی کند . بلکه مانند عاشقی دلباخته با دلی پر سوز و گداز و با تمام وجود برای ظهور امامش دعا میکند . انسانی که دردریا گرفتار توفان شده و کشتی اش شکسته به دریا افتاده و در حال غرق شدن است ، چگونه برای نجات خویش دعا می کند ؟ و با چه حالی خدا را میخواند و چطور از ته دل به پیشگاهش التماس می کند ؟

شیعه دلباخته نیز در زمان غیبت ، میان موجهای پرخروش حکومتهای خود کامه در دل دریای توفان زده و تاریک اجتماعات فاسد بشری ، کشتی سعادتش را شکسته می بیند ، دل را در فراق امام ومولایش مضطرب و پریشان می یابد و بدون ذره ای ظاهر سازی و خودنمایی ، از صمیم قلب فریاد می کشد : این بقیه الله ؟ و با اشک و آه جان سوز می گوید : این المنتظر لاقامه الامت والعوج ؛ کجاست مصلحی که انتظار می کشیم انحرافها و کجیها را راست گرداند ؟ این المرتجی لازاله الجور و العدوان ؛ کجاست مایه امیدی که ستم و بی عدالتی را از جهان برچیند ؟ این معز الاولیاء ومذل الاعداء ؟ کجاست عزت بخش دوستان و ذلیل کننده دشمنان ؟ این ابن النبی المصطفی و ابن علی المرتضی وابن خدیجه الغراء و ابن فاطمه الکبری ؛ کجاست پسر محمد مصطفی (صل الله علیه و اله) وعلی مرتضی (علیه السلام) و خدیجه غراء (علیه السلام) و فاطمه کبری (علیه السلام) ؟

آری ، عاشق دلباخته صبح و شام نمی شناسد و درتمام ساعات منتظر ظهور یار و مشتاق دیدار جمال محبوب است . امام صادق (علیه السلام) فرمود : « فتوقعو الفرج صباحاً و مساءً3 ؛ باید در هر صبح و شام در انتظار ظهور صاحب خود باشی ».

و در حدیث دیگر فرمود :«.... و توقع امر صاحبک لیک و نهارک4 ؛ باید شب و روز منتظر فرار رسیدن ظهور صاحب خود باشی ».

بنابراین ، بر همه شیفتگان آن حضرت لازم است دائم به یاد آن امام همام بوده و برا ی تعجیل در ظهورش دعا کنند و از خدا ظهور او را هر چه سریعتر بخواهند ، چرا که با آمدن او تمام ملل نجات می یابند و شیعه به اوج عزت وعظمت خود می رسد . به قول امام صادق :لکل اناس دوله و دولتنا فی آخر الدهر یظهر5 .

یقیناً در دولت اهل بیت پیامبر شیعیانشان به اوج عزت خواهند رسید و دشمنانشان به حضیض ذلت ، چنانکه حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه) فرمود : « و اکثر و الدعا ، بتعجیل الفرج فان ذالک فرجکم 6؛ برای فرج ما بسیار دعا کنید چرا که فرج شما در آن است .»



5-‌ ندبه بر امام زمان (علیه السلام) :
ندبه بر حضرت مهدی اظهار شوق به لقای او ، گریه و ابراز نگرانی از مفارقت ومحروم بودن از فیض حضور او ، دعا برای تعجیل فرج وظهور او ، ذکر مناقب وفضایل واقدامات و برنامه های انقلابی و اصلاحی آن وجود مبارک و اظهار تأسف از اوضاع ناهنجار و روی کار بودن حکومتهای باطل ومستبد و روشهای بیداگرانه ، سنت حسنه ای است که همواره شیعه بر آن مداومت داشته و آن راشعار خود قرار داده و تا ظهور دولت حق و تأسیس حکومت جهانی اسلام ، و آزادی و نجات تمام انسانها ، این شعار بر قرار بوده و روشنگر خواسته های ارزنده و با ارج و هدفهای مترقی و نجات بخش‌اسلام‌است .

این ندبه را شیعه از امامان معصوم خود که کار و عملشان سرمشق و پیروی از گفتار و رفتارشان ( بر حسب حدیث متواتر ثقلین و احادیث دیگر ) وظیفه هر مسلمانی است ، آموخته اند .

پیامبر اکرم (صل الله علیه و اله) و ائمه معصومین (علیه السلام) بر حسب روایات ، کراراً ضمن آنکه از اوضاع آخر الزمان و فتنه های که ظاهر میشود و فشار هایی که براهل حق وارد می گردد ،خبر می دادند ، نگرانی و تأثر خود را نیز اظهار می کردند .

شیخ صدوق و شیخ طوسی (رحمه الله ) هر یک به سند خود حدیث مفصلی را از «سدیر صیرفی » روایت کرده اند که در آن ، گریه و ندبه امام ششم حضرت جعفر بن محمد (علیه السلام) بر غیبت صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه) بیان شده است ، در اینجا برای رعایت اختصار قسمتی از این حدیث را که ارتباط با بحث ما ( ندبه ) دارد ؟ نقل می کنیم . سدیر صیرفی می گوید : من و مفضل بن عمر و ابوبصیر و ابان بن تغلب به محضر امام صادق (علیه السلام) شرفیاب شدیم ، دیدیم آن حضرت بر روی خاک نشسته و لباسی که از مو بافته شده و طوقدار و بی گریبان بود ، پوشیده است و مانند فرزند مرده جگر سوخته گریه می کند ، آثار حزن و اندوه ا زگونه و رخسارش آشکار و اشک کاسه چشمهایش را پر کرده بود و می فرمود :

« سیدی غیبتک نفت و ضیقت علی مهادی و ابتزت منی راحه فوادی سیدی غیبتک او صلت مصابی بفجایع الابد ، و فقد الواحد بعد بعد الواحد یقنی الجمع و العدد ، فما احس بدمعه ترقی من عینی و انین یقتر من صدری عن دوارج الرزایا و سوالف البلایا الا مثل بعینی عن غوایر اعظمها و افظعها و بواقی اشدها و انکرها ونوائب مخلوطه بغضبک و نوازل معجونه بسخطک 7؛ آقای من ، غیبت تو خوابم را گرفته و خوابگاهم رابر من تنگ کرده و آرامش و راحت دلم را ربوده است . آقای من ، غیبت تو مصیبتم را به مصیبتهای دردناک ابدی پیوسته و ازدست دادن یکی پس از دیگری جمع و عدد را فانی می سازد ، پس احساس نمی کنم به اشکی که در چشمم خشک می گردد و ناله ای که در سینه ام آرام می گیرد ، مگر آنکه مصایب بزرگتر و دلخراش تر وپیشامدهای سخت تر و ناشناخته تر در برابر دیده ام ، مجسم می شود .»

سدیر گفت : عقل از سر ما پرید و دلهای ما از غم و اندوه این پیشامد هولناک و حادثه خطرناک پاره شد و گمان کردیم از اتفاق ناگوار کوبنده ای این چنین گریان و سوگوار است یا از روزگار به او مصیبتی رسیده است .

عرض کردیم خدا دیدگانت را نگریاند ای پسر خیر الوری ،از چه پیش آمدی اینگونه گریانی ، و از دیده اشک می باری ؟ چه حالی روی داده که این گونه سوگواری ؟ حضرت چنان آه عمیقی کشید که ناراحتیش از آن افزون شد . از روی تعجب فرمود : « وای بر شما . بامداد امروز نگاه کردم در کتاب « جفر » و آن کتابی است که علم مرگها و بلاها ، وآنچه واقع شده و واقع می شود تا روز قیامت ، در آن مندرج است . خدا ،محمد (صل الله علیه و اله) وائمه اطهار (علیه السلام) بعد از او را به آن اختصاص داده است و تأمل کردم در موضوع ولادت غایب ما و غیبت و طول عمر او و گرفتاری مؤمنان در آن زمان وشک هایی که از جهت طول غیبت در دلهایشان پیدا می شود و اینکه بیشتر آنها از دین برگردند و رشته اسلام را از گردن بردارند . »8

بنابراین ، ندبه ناله وزاری و گریه بر امام عصر (علیه السلام) که در بین شیعه رائج است امری بی مأخذ و موضوعی بی سند نیست ، بلکه امری است که شیعه ازاولیای خود گرفته است .

در تضرع و زاری بر امام عصر و ندبه بروجود مقدس او شیعه دلباخته اسیر الفاظ نیست ، با هر لفظی و با هر سوز و گدازی انجام گیرد ، صحیح است ، لکن بهتر آن است که شیعه در این موضوع نیز ببیند که از مبادی عالیه چه دستوری رسیده است ، شاید بهترین آنها « دعای ندبه » باشد که هم از لحاظ سند طبق بررسی بزرگان فن, محکم ومتین است و هم از لحاظ متن ودلالت مطابق قرآن و روایات وارده است . اساساً جذبه این دعا محتوای بلند آن ، بهترین گواه بر صحت صدور آن است . ذکر این نکته لازم است که اگر شخصی میخواهد برای امام زمان تضرع و ندبه ای داشته باشد باید با حالی مخصوص و قلبی محزون و چشمی گریان و ادبی مطابق شأن امام معصوم باشد . در این مورد ،دعای ندبه بهترین راهنماست ، زیرا با دقت در آن دعا روشن می شود که از یک جهت دعای ندبه ، به سه بخش قابل تقسیم است :

نخست : مناجات با خدا و سرسخن باز کردن و گله وشکایت از مردم روزگار نمودن و اقرار به معارف حقه اسلامی کردن تا آنکه محبتش شدید و شدیدتر می شود . سپس مثل کسی که میخواهد محبوب و معشوق عزیزش را در گوشه و کنار دنیا پیدا کند با سفری روحی به همه جای عالم سری می زند و به گفتن این کلمات می پردازد : « این الحسن این الحسین (علیه السلام) » تا می رسد به « این بقیه الله ؟ » و همچنان ادامه می دهد و به تجسس می پردازد، ناگهان مانند کسی که محبوبش را درگوشه ای یافته و او را دیده، به اوخطاب می کند : « بابی انت وامی ونفسی لک الوقاؤ والحمی » و در پایان می گوید : « اللهم انت کشاف الکرب والبلوی ؛ یعنی کسی که غم و اندوه را از دلها می زداید و بلاها را رفع میکند و غم هجران را به سرور و صال مبدل می سازد ، خداست .

بنابراین ، عاشق دلسوخته وقتی برای حضرت ندبه می کند ، خواه دعای ندبه بخواند ، خواه خود زمزمه داشته باشد ، ابتدا باید توجه به حضرت حق داشته و عرض حاجت و شکایت به او ببرد و سپس توجه به گمشده خویش نماید ، و سرانجام ، به گونه ای باشد که خود را در محضر امام بیند و در پایان نیز شکر خدا را به جا آورده و رسیدن به وصال یار را از امداد او بداند .



6-‌ زیارت امام زمان (علیه السلام) :
از جمله وظایف دوستان امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) این است که درهر روز به ویژه در روز جمعه به زیارت امامشان بپردازند وبه یکی از زیارتنامه هایی که برای آن حضرت در کتب دعا معرفی شده . آقایشان را زیارت کنند .

زیاراتی که در کتب ادعیه از قبیل مصابح المتجهد شیخ طوسی و جمال الأسبوع و اقبال سید بن طاووس ، و زاد المعاد و بحار الانوار مجلسی ومفاتیح الجنان محدث قمی و کتب دیگر آمده ، بسیار است .کتاب مفاتیح الجنان محدث قمی که دردسترس همگان قرار دارد ، عاشقان می توانند برای زیارت امام عصر (علیه السلام) به همان کتب مراجعه کنند . زیارتی که در اوایل مفاتیح مربوط به روز جمعه است ودعای ندبه و آل یاسین ودعای عهد و چندین زیارت دیگر که دراواخر آن کتاب در بخش زیارت حضرت صاحب الامر آمده است، همه زیارت نامه آن حضرت است . بهترین زیارت برای هر امامی از جمله امام عصر (علیه السلام) زیارت جامعه کبیره است .

نکته : چه قدر زیباست که انسان هر شب هنگام استراحت وضو گرفته ، دو رکعت نماز به جا آورد . سپس تسبیح حضرت زهرا (س) وحداقل سه مرتبه سوره توحید را بخواند و یکی از زیارات حضرت را هر چند مختصر بخواند و هر مقدار که آمادگی دارد به قرآن و اذکار بپردازد و در پایان مجموعه آن عمل را به عنوان هدیه به محضر آن حضرت تقدیم نماید، زیرا حداقل فایده این کار این است که در هر 24 ساعت یکبار هم که شده به یاد مولایش افتاده است . امکان ندارد که ما متوجه مولایمان بشویم ، ولی او به ما توجه نکند ، چون آنان خاندان کرمند :«عادتکم الاحسان‌و‌سجیتکم الکرم» 



7-‌ توسل به امام زمان (علیه السلام):
همانگونه که هر عبدی اگر مبتلا به مشکلی شود به مولایش پناه می برد و رفع شداید ومشکلات را از او می طلبد ، مخصوصاً اگر آن مولا توان رفع مشکل راداشته باشد ، شیعه نیز باید در همه حالات به ویژه درهنگام شداید وتهاجم دشمن ، به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)متوسل شود و رفع مشکل را از مولای خود بخواهد . در طول تاریخ شیعه از صدر غیبت تاکنون مواردی که مؤمنان به آن امام همام متوسل شه و نتیجه گرفته اند ، قابل احصا نیست . شفا یافتگان درگاه او ونجات یافتگان پناهجویان او بسیارند که در کتابهای متعدد به آنها اشاره شده است. کسانی که در مسجد جمکران قم با توسل به امام زمان (علیه السلام) شفا گرفته و یا از آنان رفع مشکل شده ، تعداد بی شماری هستند که ما در اینجا بنای نقل آنها را نداریم .

گرچه همه ائمه سرور ومولای ما هستند و همگان صاحب کرامات ومعجزات اند و تمامی آنان در درگاه پروردگار صاحب عزت و جاه و جلالند و انسان به هر کدام که متوسل شود به پناهندگان خود ، پناه می دهند . لکن طبق قاعده امروزه هر کاری که بخواهد انجام گیرد وهر مشکلی که بخواهد رفع شود و هر بلیه ای که بخواهد از میان برداشته شود و سرانجام ، هر عزت و ذلتی باید زیر نظر ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه) باشد و با صلاح دید آن حضرت انجام گیرد . شاید معصومین دیگر کارها را به آن حضرت ارجاع دهند ، چرا که فعلاً دوران حکومت و حکمروایی اوست ، لذا توسل به او لازم است .



8-‌ ارجاع مردم به امام زمان (علیه السلام) :
صرف اینکه انسان به یاد امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) و متوسل به اوست ودرهر صبح و شام او را زیارت می کند کافی نیست ، بلکه تکلیف دیگری هست که (البته این تکلیف عمدتاً متوجه روحانیت ورهبران دینی و متدینان صاحب نفوذ در جامعه است ) باید سعی کرد تا جامعه را جامعه امام زمانی (علیه السلام) قرار داد و مردم را متوجه امام زمان کرد . درایام تبلیغ محرم وصفر وماه رمضان و درهر فرصت متناسب از امام عصر(علیه السلام) سخن به میان آورد و بخشی از منبر و وعظ و خطابه خود را به آن حضرت اختصاص داد ومردم را نسبت به اصل وجود او و عظمت و جلال و جمال او آگاه ساخت . دستور توسل به آن حضرت را به مردم آموخت و مردم را نسیت به آن امام همام امیدوار کرد . هم چنین شبهات رادر مورد وجود آن حضرت برطرف نمودو در مورد طول عمر آن حضرت وغیبت و فواید وجودی او ، در عین اینکه در پرده غیبت است ، سخن گفت و ابهامات را بر طرف نمود تاهمه افراد شیعه نسبت به امام آگاهی پیدا کرده و مبلغ او شوند . در این راه یک بسیج عمومی لازم است که همه اهل سخن و قلم یکصدا شوند ، همنوا شوند و به مردم بفهمانند که ما بی صاحب نیستیم تا جامعه ، یکپارچه جامعه امام زمانی شود ،نه آنکه تنها دعای ندبه بخوانند ، آنهم پس از مدتی در اثر گرایشهای نابجا مورد طعن دیگران قرار گیرند . یا یک روحانی و واعظ در میلاد آن حضرت به چند جمله یا داستان اکتفا نماید ، بلکه باید کاری کرد که زن و مرد شیعه دائم به فکر امامشان بوده و مبلغ او باشند و درهر حادثه قبل از هر کسی به یاد امام زمان بیفتند و از او کمک بخواهند . نه آنکه پس از آنکه نزد همه اطبا رفته و تمام اموالشان را در این راه تباه کردند . و پاسخ منفی و مأیوس کننده شنیدند ، تازه به یاد مسجد جمکران و امام زمان بیفتند . ما باید مردم را به گونه ای بسازیم که در تمام زمینه ها نخست به یاد امام زمان افتاده ،سپس با توسل به آن حضرت به طبیب مراجعه کنند و دارو مصرف نمایند ، نه آنکه نخست به دارو پناه ببرند ، آنگاه به امام زمان (علیه السلام) مراجعه نمایند . البته ما منکر اسباب و علل طبیعی نیستیم و نمی خواهیم بگوییم هر که بیمار شد، و با اینکه مثلاف نیاز به عمل جراحی دارد به دکتر مراجعه نکند ، و فقط به امام زمان متوسل شود ، بلکه می گوئیم نخست توسل برای اینکه امام عصر عنایتی بفرماید که طبیب درست مرض را تشخیص دهد و داروی مناسب تحویز نماید و عمل جراحی موفقیت آمیز باشد . به هر حال ، دارو از طبیب ، ولی شفا از خدا با وساطت امام عصر (علیه السلام) است .



9-‌ هدیه برای امام زمان (علیه السلام) :
از جمله وظایف شیعه آن است که هدایایی به

برگرفته از کتاب سیمای آفتاب

پی نوشت:
1- مفاتیح الجنان، اعمال شبهای قدر.
2- منتخب الاثر، ص 503 به نقل از مصباح المتهجد ذیل دعای اللهم عرفنی نفسک.
3- کمال الدین، ص 337.
4- مکیال المکارم، ج 2، ص 157.
5- بحارالانوار، ج 51، ص 143 .
6- طبرسی،احتجاج، ج 2، ص 284 .
7- ر.ک: کمال الدین، ص 352 تا ص 357؛ غیبت شیخ طوسی؛ ص 104 تا ص 108 و بحارالانوار، ج 51؛ ص 219، حدیث 9 .
8- امامت و مهدویت، فروغ ولایت در دعای ندبه؛ ج 1، ص 261 .
9- ر.ک: مکارم شیرازی، مهدی انقلابی بزرگ، چاپ ششم، ص 82 به بعد .
10- احتجاج، ج 2، ص 283 .
11- همان، ص 263 .
12- کافی؛ ج 1، باب اختلاف حدیث، حدیث10، ص 54 .
13- کنز العمال، حدیث38675 .
14- منتخب الاثر، ص 463 .
15- نهج البلاغه، خطبه34 .
16- اصول کافی، ج 2، ص 169 .
17- برای توضیح بیشتر ر.ک: به انوارنعمانیه، ج 2، ص 52، بحارالانوار؛ ج 51، ص 31 به بعد .
18- الزام الناصب، ج 1، ص 271 .
19- الزام الناصب، ج 1، ص 271 .
20- دادگستر جهان، ص 125 به نقل از الزام الناصب، ج 1، ص 271 .
21- الزام الناصب، ج 1، ص 271 .
 

فردا دیر است...!

در مورد فلسفه و حکمت غیبت آخرین حجت خدا سخنان بسیارى گفته شده و احتمالات متعددى مطرح گشته است. اما شاید این احتمال که فلسفه غیبت آزمودن مؤمنان و تمیز و تشخیص مدعیان دروغین پیروى از ولایت و منتظران از ولایت‏مداران واقعى و منتظران راستین است، از دیگر احتمالات پذیرفتنى‏تر و نزدیک‏تر به واقع باشد.

کلاس درسى را در نظر بگیرید که آموزگار آن براى آزمودن دانش‏آموزانش دقایقى کلاس را ترک گفته اما دورادور نظاره‏گر آنان است. آنچه او مشاهده مى‏کند چه خواهد بود؟ گروهى از دانش‏آموزان غیبت از آموزگار سوء استفاده کرده و به آزار و اذیت دیگر همکلاسیها پرداخته‏اند؛ گروهى دیگر با شیطنتهاى کودکانه خود همه کلاس را به هم ریخته‏اند؛ عده‏اى دیگر با حسرت تمام چشم به فضاى بیرون از کلاس دوخته و تماشاگر دانش‏آموزانى هستند که در حیات مدرسه مشغول جست و خیزند؛ برخى از دانش‏آموزان هم فرصت را غنیمت شمرده و به انجام تکالیف عقب‏مانده خود مشغولند.
قطعاً به هنگام حضور دوباره آموزگار به کلاس و اطلاع دانش‏آموزان از اینکه او دورادور همه آنها را زیر نظر داشته است، آنهایى که وقت خود را با شیطنت و بازیگوشى به هدر داده‏اند بسیار شرمنده خواهند شد.

در مورد فلسفه و حکمت غیبت آخرین حجت خدا سخنان بسیارى گفته شده و احتمالات متعددى مطرح گشته است. اما شاید این احتمال که فلسفه غیبت آزمودن مؤمنان و تمیز و تشخیص مدعیان دروغین پیروى از ولایت و منتظران از ولایت‏مداران واقعى و منتظران راستین است، از دیگر احتمالات پذیرفتنى‏تر و نزدیک‏تر به واقع باشد.
کلاس درسى را در نظر بگیرید که آموزگار آن براى آزمودن دانش‏آموزانش دقایقى کلاس را ترک گفته اما دورادور نظاره‏گر آنان است. آنچه او مشاهده مى‏کند چه خواهد بود؟ گروهى از دانش‏آموزان غیبت از آموزگار سوء استفاده کرده و به آزار و اذیت دیگر همکلاسیها پرداخته‏اند؛ گروهى دیگر با شیطنتهاى کودکانه خود همه کلاس را به هم ریخته‏اند؛ عده‏اى دیگر با حسرت تمام چشم به فضاى بیرون از کلاس دوخته و تماشاگر دانش‏آموزانى هستند که در حیات مدرسه مشغول جست و خیزند؛ برخى از دانش‏آموزان هم فرصت را غنیمت شمرده و به انجام تکالیف عقب‏مانده خود مشغولند.
قطعاً به هنگام حضور دوباره آموزگار به کلاس و اطلاع دانش‏آموزان از اینکه او دورادور همه آنها را زیر نظر داشته است، آنهایى که وقت خود را با شیطنت و بازیگوشى به هدر داده‏اند بسیار شرمنده خواهند شد.
جهان عصر غیبت نیز همانند همین کلاس درس است. کلاسى که در ظاهر استاد در آن حضور ندارد. اما حرکات و سکنات هیچیک از دانش‏آموزانش از نگاه تیزبین استاد دور نیست و همه آنها باید به هنگام ظهور پاسخگوى شیطنتها یا بازیگوشیهاى خود باشند.
شاید بیان کلامى از امام عصر(ع) براى درک بهتر آنچه گفته شد مؤثر باشد. آن حضرت در یکى از توقیعات خود مى‏فرماید:
فلیعمل کلّ امرى‏ء منکم بما یقرب به من محبتّنا و لیتحنّب ما یدنیه من کراهتنا، و سخطنا، فإنَّ أمرنا بغتة. فجاءة حین لا تنفعه توبة، ولا ینجیه من عقابنا ندم على حوبة.1
پس هر یک از شما باید آنچه را که موجب دوستى ما مى‏شود پیشه خود سازد و از هر آنچه که موجب خشم و ناخشنودى ما مى‏گردد، دورى گزیند؛ زیرا فرمان ما به یکباره و ناگهانى فرا مى‏رسد و در آن زمان توبه و بازگشت براى کسى سودى ندارد و پشیمانى از گناه کسى را از کیفر ما نجات نمى‏بخشد.
آرى، همه ما در آزمونى بزرگ واقع شده‏ایم. آزمونى که اگر از آن سربلند بیرون آییم برترین مردم همه روزگاران خواهیم بود.2 و اگر از عهده آزمون برنیاییم فرداى ظهور باید در برابر حجت خدا پاسخگو باشیم. پس بیاییم از همین امروز و پیش از آنکه واقعه ناگهانى ظهور فرا رسد خود را براى پاسخگویى در برابر امام عصر(ع) آماده کنیم؛ چرا که فردا خیلى دیر است.



پى‏ نوشتها :1 . احمدبن على بن ابى‏طالب طبرسى، الإحتجاج، ص495؛ همچنین ر.ک: محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج53، ص176، ح 7.
2 . ر.ک: محمدباقر مجلسى، همان، ج52، ص122، ح4.
 

منتظران حقیقی امام عصر (عج)

«مرحوم حاج میرزا محمدتقی موسوی اصفهانی»، در کتاب شریف «مکیال المکارم» که در آن براساس احادیث گوناگون وظایف منتظران را برشمرده است، موردی دارد که واقعاً تکان دهنده است. ایشان می نویسد ازجمله وظایف منتظران، توبه واقعی و بازگرداندن حقوق مردم به آنان است. یعنی حتی آن توبه ای که بدون پس دادن حقوق ضایع شده مردم به آنها باشد، مورد پذیرش نیست و نمی تواند ما را در زمره منتظران قرار دهد. درهای رحمت الهی، هیچگاه به روی کسانی که از روی غفلت، به راه ناصواب رفته اند بسته نیست. کسانی که می خواهند برگردند، می توانند با اداکردن حقوق مردم و باتوبه واقعی، خود را در صف منتظران حقیقی آقا امام زمان(عج) قرار دهند. من خود را مکلف می دانم که صدای حضرتش را به همگان برسانم که ای مردم بیایید و در صف منتظران من قرار گیرید، بیایید و با احقاق حقوق ضایع شده دیگران، با تأسی به پرهیزگاری و ورع، با دوری از گناهان، با صرف مال در راه هایی که سود آن به مسلمانان برسد، باکوشش در ادای حقوق برادران دینی، با قرائت قرآن و نماز، با شاد کردن دل شیعیان، با خدمت به مردم مرا یاری کنید تا من از شما راضی شوم.

خدا را گواه می گیرم که من راه های تقرب به آن حضرت را آشکارا بیان کردم و از هرکس که این مطالب را بخواند، پیمان می گیرم که آن را به دیگران منتقل کند.»
وظایف منتظران حقیقی امام عصر(عج) سنگین است و از عهده هر کسی ساخته نیست. به همین دلیل است که گفته شده عدد منتظران حقیقی حضرت حجت(عج) از عدد آنان که داعیه انتظار و یاوری حضرتش را دارند، بسیار کمتر است.

«دکتر محمد رهایی»، از مدرسان دروس حوزوی در باب وظایف منتظران می گوید: «وظایف منتظران را در چند دسته مختلف می توان تقسیم بندی کرد». بزرگان ما تا 80مورد از وظایف منتظران را از متون اخبار و روایات و احادیث استخراج کرده اند که بخشی از آنها، وظایف تعبدی است. مثل شناخت وجود شریف امام که این شناخت، خودش بحث بسیار مفصلی دارد و اگر کسی بخواهد همین یک وظیفه را بدرستی انجام دهد، باید عمرش را در پای آن بگذارد. یا مواردی مثل رعایت مراتب ادب نسبت به اسماء شریف آن حضرت یا محبت خاص داشتن نسبت به آن حضرت و یا محبوب ساختن آن عزیز در نزد مردم و انتظار فرج و ظهور ایشان و اظهار شوق برای دیدار آن حضرت و ذکر فضایل و مناقب ایشان در میان مردم واندوه در فراق آن بزرگوار و یا مداومت در خواندن دعاهای خاص.
اما یکسری وظایف هم هستند که بعد اجتماعی دارند مثل صرف اموال در راههای مورد رضایت امام زمان(عج) که این یک بحث مفصل دارد. انجام این وظیفه، در جامعه امروز ما می تواند از اهمیت خاصی برخوردار باشد. ما باید ببینیم در شرایطی که جامعه ما دارد، صرف اموال در چه راههایی مورد رضایت امام عصر(عج) خواهد بود.
یکی از وظایفی که در تعالیم اسلامی برعهده منتظران امام عصر(عج) گذارده شده، تلاش در جهت سالم سازی فضای اجتماعی است. منتظران امام زمان (عج) کسانی هستند که نسبت به مسائل اطراف خود، بی تفاوت نیستند و هر اتفاقی در عرصه های اجتماعی، آنها را به واکنش وامی دارد، واکنشی که به نسبت اتفاق گاه مثبت و گاه منفی است. این وظیفه در تعالیم دینی ما تحت عنوان امر به معروف و نهی از منکر شناخته می شود.
«سید ابراهیم کاظمی»، از فعالان تبلیغ مهدویت، در این باره می گوید: «یکی از وظایف مهم مسلمانان در زمان غیبت امام عصر(عج) این است که به ترویج و تبلیغ احکام اسلامی بپردازند و امر به معروف و نهی از منکر را اقامه و با بدعتها مبارزه کنند.
وظیفه آگاهان، علما و دانشمندان در این مقوله، نسبت به دیگران سنگین تر است.
امام حسن عسکری(ع) از پدران گرامی خود نقل کرده است که رسول خدا(ص) فرمودند:«شدیدتر و سخت تر از یتیم شدن کودکی که از پدر و مادر خود دور می شود، یتیم بودن کسی است که از امام خود دور است و به او خود دسترسی ندارد و حال آنکه با مسائلی مواجه است که حکم آن را نمی داند. آگاه باشید هر کس از شیعیان ما آگاه از علوم ما اهل بیت باشد، باید بداند که این شخص که دسترسی به ما ندارد و حکم ما را نمی داند در حکم کودک یتیمی است که در دامن اوست. بدانید هر کس او را هدایت و راهنمایی کند و راه ما اهل بیت را به او تعلیم دهد، در بهشت با بهترین دوستان، همراه ما خواهد بود».
امام هادی(ع) نیز فرموده اند:«اگر در زمان غیبت حضرت قائم (عج) علمایی نباشند که مردم را به سوی حضرت دعوت کنند و متوجه به آن جناب سازند و با دلیل از دین خدا دفاع کنند و بندگان ضعیف (کم اطلاع) را از دام ابلیس و ابلیسیان و ناصبیها نجات دهند، کسی باقی نخواهد ماند مگر آنکه مرتد خواهد شد، ولی ایشان هستند که زمام قلبهای شیعیان ضعیف و کم اطلاع را محکم می گیرند، همان طور که کشتیبان سکان کشتی را محکم می گیرد حقا که این دانشمندان نزد خداوند عزوجل برترین افرادند.

وظایف منتظران

یکی از وظایف انسان منتظر اینست که : آنکه مراقبت و اهتمام در ادای حقوق امام زمان علیه السلام هر کسی بقدر قوه خود بکند و در خدمتگذاری به انجناب کوتاهی نکند. در بحار مروی است که از حضرت صادق علیه السلام پرسیدند آیا حضرت قایم علیه السلام متولد شده ؟ فرمودند: ((هنوز متولد نشده ؛بعد فرمودند:اگر من در زمان او میبودم تا زنده بودم او را خدمت میکردم.(1) مولف گوید:ای مومن ملاحظه کن حضرت صادق علیه السلام با آن جلالت قدر چه میفرماید؛تو خدمت به حقوق امام زمان{ علیه السلام } نمی کنی لا اقل شب و روز قلب او را محزون و مغموم نکن؛باری چون عسل نمی دهی نیش مزن)) (1)-البحار ج 51 ص 148 منبع:در دوران غیبت امام مهدی علیه السلام چه کنیم؟ آیت الله موسوی اصفهانی